Giới thiệu giáo trình ” Giáo Trình Bồi Dưỡng Hiệu Trưởng Trường Tiểu Học – Học Phần 4 “
NỘI DUNG
Hoạt động dạy và học các bộ môn văn hoá là hoạt động trung tâm của nhà trường, chiếm hầu hết thời gian lao động của thấy, trò và cán bộ quản lý nhà trường. Hoạt động dạy và học do các lực lượng chủ yếu của nhà trường là giáo viên, học sinh thực hiện cùng với sự tham gia, hỗ trợ của cán bộ, nhân viên trong nhà trường. Hoạt động dạy và học diễn ra liên tục trong suốt năm học. Nó đòi hỏi sự chuyên sâu của thầy và sự hợp tác của trò. Hoạt động dạy và học giữ vị trí trung tâm và chi phối các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường. Chính vì vậy quản lý hoạt động dạy và học cũng là nội dung quản lý chủ yếu của người cán bộ quản lý nhà trường. Yêu cầu người cán bộ quản lý phải nhận thức đầy đủ về hoạt động dạy học, có các kỹ năng quản lý cơ bản; trên cơ sở đó quản lý hoạt động này trong mối tương quan với các hoạt động khác trong trường. Làm thế nào để quản lý tốt hoạt động dạy học luôn luôn là mối quan tâm, trăn trở của những người làm công tác quản lý giáo dục.
1. KHÁI NIỆM, VỊ TRÍ, NHIỆM VỤ DẠY VÀ HỌC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
1. Khái niệm về dạy học
Muốn quản lý một hoạt động, trước hết phải hiểu rõ về hoạt động đó. Đối với hoạt động dạy học, người hiệu trường cần hiểu rõ một số vấn đề sau:
1.1. Dạy học là một chức năng xã hội
Dạy học là một chức năng xã hội nhằm truyền đạt và lĩnh hội kinh nghiệm mà xã hội đã tích lũy được nhằm biến kinh nghiệm xã hội thành phẩm chất cá nhân.
Dạy học là sự tác động qua lại giữa thầy và trò làm cho trò lĩnh hội một phần nào đó kinh nghiệm của xã hội.
Quá trình dạy học là sự phối hợp thống nhất hoạt động chỉ đạo của thầy với hoạt động lĩnh hội tự giác, tích cực, tự lực, sáng tạo của trò nhằm đạt được mục đích dạy học.
Dạy học có ý nghĩa to lớn trong việc đào tạo nhân lực cho xã hội. Nhà trường phổ thông có nhiệm vụ tạo dựng cho thế hệ trẻ cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới nhằm kế tục sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Để hoàn thành nhiệm vụ đó, nhà trường phổ thông phải tiến hành các hoạt động giáo dục toàn diện: Đức dục, trí dục, thể dục, thẩm mỹ và giáo dục lao động. Các mặt giáo dục này được thực hiện bằng nhiều con đường có mối quan hệ biện chứng với nhau: Dạy học, lao động, hoạt động xã hội, hoạt động văn hoá, nghệ thuật, sinh hoạt tập thể. Trong đó, dạy học là con đường có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bởi vì:
– Dạy học là con đường thuận lợi nhất giúp học sinh thu được một khối lượng kiến thức lớn, có hệ thống trong thời gian ngắn nhất.
– Dạy học là con đường quan trọng nhất giúp học sinh phát triển năng lực trí tuệ một cách có hệ thống, đặc biệt là năng lực tư duy sáng tạo.
– Dạy học là một trong những con đường chủ yếu giáo dục cho học sinh thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng và phẩm chất của con người mới xã hội chủ nghĩa.
1.2. Hoạt động dạy của giáo viên
Hoạt động dạy của giáo viên là hoạt động tổ chức điều khiển của giáo viên đối với hoạt động nhận thức của học sinh. Hoạt động dạy của giáo viên không chỉ là truyền thụ tri thức, những sản phẩm có sẵn mà còn cần phải tổ chức, điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh nhằm hình thành cho họ tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, thái độ, hành vi.
Giờ dạy của người thầy phải chọn lọc kiến thức cơ bản, phương pháp dạy học phải linh hoạt, các hình thức tổ chức dạy học phải phong phú, phù hợp với đối tượng và phục vụ đắc lực cho phương pháp dạy học.
“Dạy tốt” có nghĩa là: Thông qua sự truyền đạt nội dung trí dục, thấy chỉ đạo sự tự phát triển bên trong của trò, thấy làm cho trò biết biến “cái chỉ đạo bên ngoài” thành “cái tự chỉ đạo bên trong” của bản thân.
1.3. Hoạt động học của học sinh
Quá trình học tập là hoạt động nhận thức đặc biệt để tiến tới nắm vững tri thức, bảo lưu trong trí nhớ những chân lý sơ đẳng (sự kiện, quy tắc, số liệu, những đặc trưng, những mối liên hệ phụ thuộc, mối tương quan, những định nghĩa khác nhau) và từng bước vận dụng trong cuộc sống, tìm thấy chúng trong trí nhớ của mình lúc cần thiết.
Hoạt động học là hoạt động tích cực, tự lực, sáng tạo của học sinh (là một quá trình căng thẳng, đòi hỏi sự nỗ lực thường xuyên).
Học là thừa hưởng những giá trị mà thế hệ trước để lại. Những giá trị đó là nguyên liệu để từ đó người học phải chế biến theo những quy trình nhất định, biến nó thành tài sản cá nhân. Trong quá trình chế biến đó, nhân cách con người được hình thành và phát triển.
Giờ học trên lớp, học sinh phải biết rèn luyện các hình thức học: học cả lớp, học cá nhân, học theo nhóm,… Ngoài giờ học trên lớp, học sinh phải biết tự học.
Học tập ở học sinh phổ thông không phải là nhồi nhét kiến thức mà phải làm sao để việc học tập trở thành một bộ phận của đời sống tâm hồn phong phú của trẻ, là nhu cầu của trẻ, có tác dụng thúc đẩy trí tuệ của trẻ phát triển.
Nhà trường tiểu học là nơi đón nhận trẻ em đủ 6 tuổi vào học. Đây là bậc học nền tảng của nền giáo dục quốc dân. Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học lên trung học cơ sở (THCS).
